Kitle Fonlaması Nedir? Neden Önemlidir?

Özellikle son birkaç yıl içerisinde dünyada popülerliğini her geçen gün daha da artıran bir finansman yöntemi olan kitle fonlama, diğer adı ile kitlesel fonlama, girişim ya da projesini gerçekleştirmek isteyen kişiler için son derece avantajlı bir seçenektir.

Bu avantajın nedeni, kitle fonlamanın girişimcileri aradıkları yatırım sermayesi ile buluşturmayı hedeflemesinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, kitle fonlama platformları girişimcileri ve yatırımcıları bir araya getiren ortak ortamlar olarak bilinmektedir.

Kitle Fonlama Nedir?

İngilizcede crowdfunding olarak bilinen kitle fonlama; bir proje, girişim, hizmet ya da ürünün hayata geçmesi için gerekli olan fonun, dijital platformlarda yapılan tanıtım aracılığıyla temin edilmesidir. Kitle fonlamada üç temel unsur bulunmaktadır. Bu unsurlar aşağıdaki gibidir: 

• Proje sahibi
• Projeyi fonlayan kişi / kişiler
• Kitle fonlama platformu

Kitle fonlama da proje / girişim sahiplerinin girişimci olma koşulu yoktur. Hem sosyal sorumluluk projeleri hem de gelir beklentisi ile meydana gelen girişimler gibi pek çok fikir için kitlesel fonlama talebi açılabilir. Projeyi fonlayan kişiler ise tercih edilen kitle fonlama yöntemine bağlı olarak, ilgili projeyi yatırım ya da destek amaçlı fonlayabilmektedir.

Kitle fonlama platformları ise, proje sahipleri ile yatırımcıları buluşturan ve çeşitli altyapılar aracılığıyla ödeme olanağı sunan internet sayfalarıdır.  

Kitle fonlama sürecinin ilk adımında girişimciler seçtikleri platform üzerinden projelerini anlattıkları bir başvuru gerçekleştirirler. Eğer başvuru seçilen platform tarafından kabul edilir ise, projenin gerçekleştirilebilmesi için gerekli fon tutarı ve zaman dilimi belirlenerek oluşturulan kampanya sürecinde girişimciler, yatırımcıları bilgilendirir. Fon oluşturulması aşamasına gelindiğinde ise yatırımcılar farklı projeleri inceleme ve seçtikleri projeye fon yatırma imkanı bulurlar. Öngörülen süre içerisinde fon toplanır ise, ilgili olan platform önceden belirlenen komisyon tutarını keserek proje sahibine ödemeyi gerçekleştirir. Ancak, belirlenen süre zarfında fon toplanmaz ise, bazı platformlar komisyon tutarını kesmeyebilir. ​

Kitle Fonlama Neden Önemlidir?

Kitle fonlama da platformlar üzerinden gerçekleştirilen faaliyetler sonucu proje sahipleri, hedefledikleri fonu belirlenen faiz ve vade koşulları içerisinde ve belirlenen süreçte potansiyel yatırımcılar tarafından borçlanmayı hedeflerler. Güvenli ve avantajlı olan bu sistem, girişimciler ve projeleri için oldukça önemli bir uygulamadır.

Türkiye’de Kitle Fonlaması

Türkiye’de şu an 3 farklı türde kitle fonlaması platform sistemi bulunmaktadır. Bu sistemler aşağıdaki gibidir:

1.Ödül Bazlı Kitlesel Fonlama Platformları

Ödül bazlı kitlesel fonlama, Türkiye’de en çok kullanılan fonlama yönetimidir. Bu yöntemde kullanıcı, platform üzerinden proje / girişime destek olduğu zaman karşılığında ufak bir hediye almaktadır. 

2. Bağış Şeklinde Gerçekleşen Kitlesel Fonlama Platformları

Bağış şeklinde meydana gelen kitlesel fonlama yöntemi, diğer yöntemlere oran ile Türkiye’de daha az kullanılmaktadır. Kişi platform üzerinden destek olduğu takdirde bu desteği karşılığında hiçbir şey almamaktadır. 

Örneğin; bir sosyal sorumluluk projesine destek veren kişi, bağış şeklinde bir kitlesel fonlama gerçekleştirmektedir. Ek olarak bu kişiler AR-GE ve benzeri alanlarda da destek olabilir.

3. Hisse Bazlı Kitlesel Fonlama

Hisse bazlı olarak yapılan bu yöntem, diğer iki yöntemden daha farklıdır. Türkiye’de henüz alt yapısı oluşturulan hisse bazlı kitlesel fonlama platformları yasa meclisten geçmesine karşın komisyon üzerinden yürürlüğe girmesini beklemektedir.

Hisse bazlı kitlesel fonlama yönteminde kişi bir girişime ortak olarak o girişime / projeye yatırım yapmış oluyor. Yani, bu yöntem ile girişimden hisse satın alıyor. Girişimin başarılı olması durumunda yatırım yapan kişinin hisse değerleri artacağı gibi, girişimin başarısız olması sonucu yatırım yapan kişinin hisseleri de değersizleşebilmektedir.